Ազգային կոմիտեներն այն կազմակերպություններն են, որոնք ստեղծվել են ազգային մակարդակի վրա ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի անդամ երկրներում: Յուրաքանչյուր կոմիտե ընդունում է իր ընթացակարգային կանոնները և մշակում իր սեփական ծրագիրը`համաձայն ԻԿՕՄՕՍ-ի պահանջների: Կոմիտեները իրագործում են իրենց ծրագրերը ԻԿՕՄՕՍ-ի Խորհրդատվական և Գործադիր կոմիտեների առաջարկներով: Յուրաքանչյուր ազգային կոմիտե պետք է համաձայնի ընդունել ԻԿՕՄՕՍ-ի Կանոնադրությունը և իր Կանոնադրությունը համաձայնեցնի իր ազգային պահանջներին և ԻԿՕՄՕՍ-ի Կանոնադրությանը: Ազգային կոմիտեի Կանոնադրությունը նախապես պետք է ներկայացնել ԻԿՕՄՕՍ-ի Գործադիր կոմիտեին`վավերականացման համար: Ազգային կոմիտեի նախագահին ընտրում են անդամները: Նախագահը պարտավոր է տարվա ընթացքում կազմակերպել մեկից ավելի հանդիպումներ: Կոմիտեն պետք է ունենա քարտուղար և քարտուղար-գանձապահ: Ազգային կոմիտեի նախագահը հանդիսանում է Խորհրդատվական կոմիտեի անդամ և պետք է մասնակցի տարեկան հանդիպումներին: Ներկայումս կան 110 ազգային կոմիտեներ:
Ազգային կոմիտեների ցանկը`
Անդորա, Ալբանիա, ԱՄԷ, ԱՄՆ, Ավստրալիա, Ավստրիա, Արգենտինա, Բահրեյն, Բանգլադեշ, Բարբադոս, Բելգիա , Բելոռուս, Բենին, Բոլիվիա, Բոսնիա և Հերցեգովինա, Բրազիլիա, Բուլղարիա, Գերմանիա,Գվատեմալա, Դանիա, Դոմինիկյան Հանրապետություն, Եգիպտոս, Էկվադոր, Էստոնիա, Թայլանդ, Թունիս, Թուրքիա, Ինդոնեզիա, Իռլանդիա, Իսլանդիա, Իսպանիա, Իսրայել, Իտալիա, Իրան, Լատվիա, Լեհաստան, Լիտվա, Լյուքսենբուրգ, Խորվաթիա, Կամբոջա, Կանադա, Կիպրոս, Կոլումբիա, Կոնգո, Կոստա Ռիկա, Կորեա, Կորեայի Ժողովրդավարական Հանրապետություն, Կուբա, Հաիթի, Հայաստան, Հոնդուրաս, Հունաստան, Հունգարիա, Հնդկաստան, Հվ.Աֆրիկա, Ղազախստան, Ղրղզստան, Ճապոնիա, Մադագասկար, Մալազիա, Մալի, Մալթա, Մակեդոնիա, Մավրիկիոսի Հանրապետություն, Մարոկկո, Մեքսիկա, Միացյալ Թագավորություն, Մոլդովա, Մոնղոլիա, Մոնտենեգրո, Նեպալ, Նիգերիա, Նիդերլանդներ, Նիկարագուա, Նոր Զելանդիա, Նորվեգիա, Շրի Լանկա, Շվեդիա, Շվեյցարիա, Չեխիա, Չիլի, Չինաստան, Պակիստան, Պանամա, Պարագվայ, Պերու, Պորտուգալիա, Ռումինիա, Ռուսաստան, Սաուդյան Արաբիա, Սեյշելներ, Սենեգալ, Սերբիա, Սինգապուր, Սլովակիա, Սլովենիա, Վենեսուելա, Վրաստան, Տաջիկստան, Տրինիդատ և Տոբակո, Ուկրաինա, Ուրուգվայ, Քաթար, Օման, Ֆիլիպիններ, Ֆինլանդիա, Ֆրանսիա:
Տարածաշրջանային խումբ`
Խաղաղ օվկիանոսյան կղզիներ
Միջազգային Գիտական կոմիտեներ
ԻԿՕՄՕՍ-ը մշակութային ժառանգության տարբեր հարցերի և թեմաների վերաբերյալ հաստատել է միջազգային գիտական կոմիտեներ: Միջազգային գիտական կոմիտեները ԻԿՕՄՕՍ-ի տեխնիկական մարմիններն են:
Միջազգային Գիտական կոմիտեների ցանկը`
- Ճարտարապետական ժառանգության կառույցների վերականգնման և վերլուծության միջազգային կոմիտե
- Հնագիտական ժառանգության կառավարման միջազգային կոմիտե
- Մշակութային լանդշաֆտների միջազգային կոմիտե
- Մշակութային տուրիզմի միջազգային կոմիտե
- Մշակութային երթուղիների միջազգային կոմիտե
- Հողի ճարտարապետության միջազգային կոմիտե
- Տնտեսագիտության պահպանման միջազգային կոմիտե
- Էներգետիկայի և կայունության միջազգային գիտական կոմիտե
- Ամրակայման և ռազմական ժառանգության միջազգային կոմիտե
- Ժառանգության փաստագրության միջազգային կոմիտե
- Պատմական քաղաքների և գյուղերի միջազգային կոմիտե
- Մեկնաբանման և հանրահռչակման միջազգային կոմիտե
- Ոչ նյութական մշակութային ժառանգության միջազգային կոմիտե
- Իրավական, վարչական և ֆինանսական հարցերի միջազգային կոմիտե
- Որմնանկարչության միջազգային կոմիտե
- Բևեռային ժառանգության միջազգային կոմիտե
- Ռիսկերի նախապատրաստման միջազգային կոմիտե
- Ժայռապատկերների միջազգային կոմիտե
- Կիսված ժառանգության միջազգային կոմիտե
- Վիտրաժի միջազգային կոմիտե
- Քարի միջազգային գիտական կոմիտե
- Տեսության և փիլիսոփայության պահպանման և վերականգնման միջազգային կոմիտե
Հուշարձանների և տեսարժան վայրերի միջազգային խորհուրդը` ԻԿՕՄՕՍ-ը, ստեղծվել է 1965թ. Վարշավայում: Այն միջազգային ոչ-կառավարական միակ կազմակերպությունն է, որը ողջ աշխարհում գործունեություն է իրականացնում մշակութային ժառանգության մաս կազմող հուշարձանների, դրանց համալիրների և տեսարժան վայրերի պահպանության և պաշտպանության բնագավառում: Այն կոչված է խրախուսել պահպանությանն ու պաշտպանությանն ուղղված տեսությունը, մեթոդաբանությունը և տեխնոլոգիաները: ԻԿՕՄՕՍ-ի գործունեությունը հենվում է հուշարձանների և տեսարժան վայրերի պահպանության և վերականգնման հիմնարար սկզբունքների վրա, որոնք ձևակերպվել են 1964թ. ընդունված Վենետիկի խարտիայում: Այն հանդիսանում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին առընթեր գործող անկախ կազմակերպություն, որին Համաշխարհային ժառանգության մասին կոնվենցիայով վերապահված է գնահատել Համաշխարհային ժառանգության ցուցակում գրանցման ներկայացված հայտերը: ԻԿՕՄՕՍ-ը հանդիսանում է Համաշխարհային ժառանգության կոնվենցիայի խորհրդակցական մարմին: Կազմակերպության նստավայրը Փարիզում է:
ԻԿՕՄՕՍ-ը փորձագետների մասնագիտացված ցանց է, որում ներգրավված են ճարտարապետներ, պատմաբաններ, հնագետներ, արվեստի պատմաբաններ, աշխարհագրագետներ, մարդաբաններ, ինժեներներ և քաղաքաշինարարներ:
ԻԿՕՄՕՍ-ի անդամները գործում են ժառանգության պահպանության ոլորտում` նպաստելով վերականգնման տեխնիկական առաջընթացին, մշակելով պահպանության նորմեր անշարժ ժառանգության բնագավառում շենքեր, պատմական քաղաքներ և գյուղեր, պատմական այգիներ, մշակութային լանդշաֆտ, հնագիտական վայրեր և այլն:
Աշխարհի բոլոր կողմերում ԻԿՕՄՕՍ-ն ունի 110 ազգային կոմիտեներ, ինչպես նաև 27 գիտական կոմիտեներ:
ԻԿՕՄՕՍ-ի կառավարման մարմիններն են.
- Միջազգային քարտուղարություն
- Գլխավոր ասամբլեա
- Գործադիր կոմիտե
- Խորհրդատվական կոմիտե
Միջազգային քարտուղարություն
Գործող գլխավոր տնօրեն` Մարի Լուար Լավենիր
Տնօրեն՝ Գայա Յունգեբլոտ
Վարչական կազմ`
Քարտուղար- Բերնադետ Բերտել-Ռոլտ
Հաշվապահ- Անրի Վերիե
Գրասենյակի աշխատակից-Անտոնիո Մեդինա
Համաշխարհային ժառանգություն
Համաշխարհային ժառանգության ծրագրի ղեկավար- Ռեգինա Դուրիելո
Համաշխարհային ժառանգության ծրագրի ավագ մասնագետ - Գվենել Բուրդին
Համաշխարհային ժառանգության ծրագրի խորհրդատու- Ապսարա Սանչես
Համաշխարհային ժառանգության ծրագրի խորհրդատու- Տարա Բուշ
Փաստաթղթավարություն
Փաստաթղթային կենտրոնի ղեկավար- Լյուսիլ Սմիրնով
Գլխավոր ասամբլեա
Գլխավոր ասամբլեան ԻԿՕՄՕՍ-ի գերագույն մարմինն է: Ասամբլեայի համար ընտրվում են նախագահ, 3 փոխնախագահներ, 1 զեկուցող, որոնց մանդատների տևողությունը ուժի մեջ է մինչև ասամբլեայի փակումը: Այն պետք է ընդունի ընթացակարգային կանոններ, ընտրի ԻԿՕՄՕՍ-ի նախագահ, 5 փոխնախագահներ, գլխավոր քարտուղար, գլխավոր գանձապահ, խորհրդի 12 անդամներ, ինչպես նաև հաստատի ԻԿՕՄՕՍ-ի գլխամասային կենտրոնի գտնվելու վայրը,իրականացնի փոփոխություններ ԻԿՕՄՕՍ-ի կանոնադրության մեջ, հաստատի գլխավոր քարտուղարի և գանձապահի զեկույցները, ներկայացնի բյուջետային ուղեցույց տվյալ պահի համար: Ասամբլեան է որոշում անդամավճարների չափը և ազգային կոմիտեի առաջարկով շնորհում պատվավոր անդամակցության կոչում: Գլխավոր ասամբլեային կարող են մասնակցել ԻԿՕՄՕՍ-ի բոլոր անդամները: Այն գումարվում է յուրաքանչյուր 3 տարին մեկ անգամ` Խորհրդի կողմից ընտրված օրը և վայրում:
1965-2014թթ. իրականացված Գլխավոր ասամբլեաների ցանկը`
1965թ. Կրակով, Լեհաստան «Կանոններ, կանոնադրություններ և ազգային կոմիտեներ»
1969թ. Օքսֆորդ, Միացյալ Թագավորություն «Հուշարձանների և տեսարժան վայրերի պահպանման և հանրահռչակման կարևորությունը զբոսաշրջության մեջ` հիմք ընդունելով Մեծ Բրիտանիայի գիտափորձը»
1972թ. Բուդապեշտ, Հունգարիա «Ժամանակակից ճարտարապետությունը պատմական համույթներում և հուշարձաններում»
1975թ. Ռոթենբուրգ, Գերմանիա «Փոքրիկ քաղաք»
1978թ. Ռուսաստան, ԽՍՀՄ «Պատմական շինությունների պահպանությունը`քաղաքաշինության զարգացման շրջանակում»
1981թ. Հռոմ, Իտալիա «Ոչ անցյալ, ոչ ապագա»
1984թ. Ռոստոկ,Գերմանիա «Հուշարձանները և մշակութային ինքնությունը»
1987թ.Վաշինգտոն,ԱՄՆ «Նոր աշխարհների հին մշակույթները»
1990թ. Լոզան, Շվեյցարիա «ԻԿՕՄՕՍ, քառորդ դար. ձեռքբերումներ և ապագա հեռանկարներ»
1993թ.Կոլոմբո, Շրի Լանկա «Հնագիտական ժառանգության կառավարում, մշակութային տուրիզմ, տնտեսագիտության պահպանություն»
1996թ. Սոֆիա, Բուլղարիա «Ժառանգություն և սոցիալական փոփոխություններ»
1999թ. Մեքսիկա, Մեքսիկա «Ժառանգության խելամիտ օգտագործում»
2002թ. Մադրիդ, Իսպանիա «Համաշխարհային մշակութային ժառանգության ռազմավարությունները. պահպանությունը գլոբալիզացված աշխարհում. սկզբունքները, փորձը և հեռանկարները»
2003թ. Վիկտորիա ջրվեժ, Զիմբաբվե «Վայր-հիշողություն-նշանակություն. հուշարձանների և տեսարժան վայրերի ոչ նյութական արժեքների պահպանություն»
2005թ. Սիան, Չինաստան «Հուշարձանները և տեսարժան վայրերն իրենց վայրերում. պահպանելով մշակութային ժառանգությունը`փոփոխվող քաղաքային բնապատկերներում»
2008թ. Քվեբեկ, Կանադա «Գտնելով վայրերի ոգին»
2011թ. Փարիզ, Ֆրանսիա «Ժառանգությունը զարգացման շարժիչ»
2014թ. Ֆլորենցիա, Իտալիա «Ժառանգությունը և լանդշաֆտները որպես մարդկային արժեքներ»
Գործադիր կոմիտե – Խորհուրդ
ԻԿՕՄՕՍ-ի կառավարող մարմինը Խորհուրդն է: Այն բաղկացած է 20 անդամներից, որոնք ընտրվել են Գլխավոր ասամբլեայի ժամանակ: Խորհրդի կազմի մեջ մտնում են` նախագահ, գլխավոր քարտուղար, գլխավոր գանձապահ, 5 փոխնախագահներ, ինչպես նաև ևս 12 անդամներ, Խորհրդատվական կոմիտեի նախագահ և կազմ համալրող հնարավոր 5 անդամներ: Խորհուրդը կազմում է ծրագիր, հաստատում բյուջե և հետևում դրանց իրականացմանը: Խորհուրդն է գրանցում հաստատված Ազգային և Միջազգային կոմիտեները:
Խորհուրդ 2014-2017թթ.
Նախագահ` Գուստավո Արաոզ(ԱՄՆ)
Գլխավոր քարտուղար` Կրիստի Կովանեն (Ֆինլանդիա)
Գլխավոր գանձապահ` Լաուրա Ռոբինսոն (Հվ.Աֆրիկա)
Փոխնախագահներ`
Ալֆրեդո Կոնտի (Արգենտինա)
Տոշիյուկի Կոնո (Ճապոնիա)
Գիդեոն Կորեն (Իսրայել)
Պիտեր Ֆիլիպս (Ավստրալիա)
Գրելան Ռուրկ (Իռլանդիա)
Խորհրդի անդամներ`
Նիլս Ահլբերգ (Շվեդիա)
Սոֆյա Ավգերինու-Կոլոնիս (Հունաստան)
Ամել Չաբի - (ԱՄԷ)
Ստեֆան Բելիշկի -(Բուլղարիա)
Վիկտոր Ֆերնանդես Սալինա - (Իսպանիա)
Պիեր Անտուան Գատիե - (Ֆրանսիա)
Պամելա Ջերոմ – (ԱՄՆ)
Ռոհիդ Ջիգասու -(Հնդկաստան)
Լու Քիոնգ - (Չինաստան)
Քրիստոֆ Մաչատ - (Գերմանիա)
Օլգա Օրիվ - (Մեքսիկա)
Մարիո Սանտանա Քուինտերիո
Խորհրդատվական կոմիտեի նախագահ` Ջոն Հարդ (Միացյալ Թագավորություն)
Գիտական խորհրդի համակարգող` Ջեյմս Ռեփ (ԱՄՆ)
Պատվավոր նախագահներ` Միշել Պետզեթ (Գերմանիա), Ռոլանդ Սիլվա (Շրի Լանկա)
Խորհրդատվական կոմիտե
Խորհրդատվական կոմիտեն կազմված է Ազգային և Միջազգային գիտական կոմիտեների նախագահներից: Խորհրդատվական կոմիտեի գործառույթն է խորհուրդ տալ Բյուրոյին` ներկայացնելու ծրագրի հետ կապված առաջարկներ և հանձնարարականներ:
Խորհրդատվական կոմիտեի նախագահ` Ջոն Հարդ (Միացյալ թագավորություն)
Փոխնախագահներ` Վիրջինիա Ֆլորես Սասո (Դոմինիկյան հանրապետություն), Գիսլի Ջախելն (Նորվեգիա)